Fotoğraf ile ilgili bir yazı değil bu, fakat “bir şeylere ilgi duyacak noktaya” varmış olan herhangi birisinin ilgisini çekebilecek bir materyale sahip olduğunu düşünüyorum. Başta yayınlamayacaktım, fakat olaya böyle bakınca yayınlamaya karar verdim. Mesele şu: Toplamda 3 milyardan daha fazla insanın kutsal kabul ettiği iki kitap olan İncil ve Kur’an’a kuş bakışı baksak ne görürüz? Herkesin kendince bir takım yanıtları olduğunu tahmin ediyorum. Fakat bu soruya biraz daha formal bir yanıt vermek de mümkün olabilir mi?

Bu yaptığım şeyin ardındaki motivasyonun ‘geek’ merakından ibaret olduğunu anlamanızı istiyorum öncelikle (bunu aklıma Koray düşürdü, böyle suçu onun üstüne de atarım (“bu Koray da çok oluyor artık” dediğinizi duyar gibi oluyorum)). Her neyse. Gayet aşikar olmasına rağmen şöyle bir feragatnameyi de buraya peşinen iliştireyim: Bir şeyin iyi ya da kötü reklamını yapmak gibi bir niyetim olmadığı gibi kendisini Müslüman, Hristiyan ya da ateist olarak tanımlayan bir insanı gücendirmek gibi bir gayem de yok.

Ne yaptım?

  • Kur’an ve İncil’in Türkçe meallerini buldum. Kur’an Diyanet İşleri’nden, İncil İngiltere’deki büyük bir organizasyondan geliyor (en geçerli Türkçe çevirinin bu olduğuna biraz araştırmadan sonra kanaât getirdim).
  • Kur’an içerisindeki 114.401, İncil içerisindeki 120.858 kelimenin geçiş sıklıklarını (frekanslarını) buldum. Ardından bu kelimeleri köklerine grupladım (örneğin “baba”, “babası”, “babam”, “babamız” kelimelerinin hepsi “baba” kelimesinde birleşti, dolayısıyla frekansları da toplanıp baba kelimesinin frekansı oldu).
  • Bu liste içerisinden Türkçe’de en sık rastlanan kelimeleri çıkardım (ilk önce daha bilimsel bir yaklaşım olması için Türkçe’de en çok geçen ilk 1000 kelimeyi çıkarmıştım. Fakat hem bu kadar kelime çıkınca metinlerde pek bir şey kalmadığından, artı bu çalışmanın bilimsel bir kaygısı olmadığından, hem de örneğin “ateş” ya da “dünya” kelimesi Türkçe’de çok geçmesine rağmen bu kitaplar içerisinde daha derin bir anlama sahip olduğundan kelimeleri bu şekilde elemenin iyi bir yöntem olmadığına karar verdim, dolayısıyla Türkçe’de en çok rastlanan 1000 kelimeyi doğrudan çıkarmak yerine, sıralı kelime listesinden kelimeleri elimle seçerek eledim).
  • Geriye kalan özgün kelime listesi içerisinden 10 seferden daha az geçen kelimeleri çıkardım. Bu sayede elimde aşağı yukarı şu liste kalmıştı: kitap içerisinde 10 sefer ya da daha fazla geçen, fakat sıradan olmayan ve Türkçe dilinin gramer ihtiyaçları yüzünden kullanılmayan kelimelerin bir listesi kaldı.
  • Merak etmeyin, bunların çok büyük bir kısmını yazdığım programlarla hallettim, neredeyse hiç yorulmadım.

Bu listeleri çizdirince aşağıdaki resimler çıktı ortaya. Tahmin edebileceğiniz gibi bir kelimenin büyüklüğü o kelimenin geçiş sıklığı ile doğru orantılı (bir ölçek olması açısından şöyle bir ipucu vereyim: ilkinde en sık geçen Allah kelimesi 3357 kez geçiyor, ikincisinde en sık geçen İsa kelimesi 1852 kez geçiyor). İki kitabı da okuyan çok az insan olduğunu tahmin ediyor olsam da sonucun kimseyi şaşırtacağını sanmıyorum. Fakat beni şaşırtan ayrıntılar olmadı değil. Örneğin iki kitabın ana karakterleri ve etrafındakilerin nerede ise tamamı erkek olmasına rağmen, iki kitapta da “kadın” kelimesi “erkek” kelimesinden daha çok geçiyor. Dediğim gibi bu bilimsel bir çalışma değil (bilimsel doğrulukta bir çalışma olmasının önünde sadece keyfi engeller var, o ayrı). Siz de kendi merakınızı giderin; dünyadaki tüm kitaplar arasında gerçekten okumuş insan sayısının, hakkında konuşan insan sayısına oranı en düşük olan ilk iki kitap hakkında siz de kendi incelemenizi yapın (tabi bunu yaparken bunların çok iptidai sonuçlar olduğunu hatırlayıp en azından bu resimler üzerinden felsefe yapmaya başlamayın).

Bu Kur’an:

Bu da İncil:

Büyük hallerine buradan ulaşabilirsiniz: http://ff.im/86oLH